GEZİ STAJI

   Stajımın bu bölümünde karar verdiğim gibi heykel ustası Fahir Kuzu'nun yanına gittim.

 

   Fahir Kuzu ile usta-çırak ilişkisini, heykel yapımında kullandığı malzemeleri ve üretimi hakkında sohbet etmeye başladık. Fahir Kuzu bu işi tek başına yaptığını çırağının olmadığını söyleyerek heykel yapımı hakkında bilgi vermeye başladı. Heykel yapımında çamur, kil, seramik çamuru gibi malzemeler kullandığını söyledi. Modelaj kalemi, spatula, bıçak, çekiç, ahşap tokmak gibi aletlerle birlikte elle form verdiğini belirtti. Önce iskeletin kurulduğunu, yapılacak işle ilgili formun verildiğini söyledi ve örneğini gösterdi. (Bu iskelet alçıdan kalıp alınıp, ince demir çubukla oluşturuluyor.)

 

 

  Fahir Kuzu alçıdan yapılan kalıbın, şekillenen kilden, çekiç ve bıçak yardımıyla ayrıldığını söyledi.(Alınan kalıp içine polyester, bronz, bakır, demir de dökülebilirmiş.) 



   Sohbetimiz bittikten sonra, kendisinin yaptığı heykelleri inceleyerek oradan ayrıldım.

 

   Amaçladığım gibi hem cam hem takı hem de heykel hakkında bol bol bilgi edindim ve zanaatkarlarıyla sohbet ettim. Sonunda gezi stajımı da bitirmiş oldum. :)



 

GEZİ STAJI

   Stajımda sıra en çok öğrenmeyi istediğim zanaatteydi. Cam işleri hakkında bilgi alabilmek için Belgüzar Usta'nın dükkanına gittim.

 

   Belgüzar Usta'nın dükkanında yaptığı ürünleri inceledikten sonra sohbetimize başladık. Kendisine ilk olarak usta-çırak ilişkisini öğrenmek için çırağının olup olmadığını sordum. Belgüzar Usta, dükkanında usta-çırak gibi bir ilişki olmadığını ama kendisine ürünleri yapmada ve dükkanındaki ürün satışında yardım eden bir yakınının olduğunu söyledi.

   Sohbetimize devam ederken, kendisinden hem cam işinin nasıl yapıldığını öğrenmek, hem de ürünlerini yaparken kullandığı malzemeleri görmek için birkaç örnek yapmasını rica ettim. Belgüzar Usta da önce malzemelerini göstererek işe başladı.

 

 

 



   Belgüzar Usta kullandığı aletleri, şalümo, çelik çubuk ve renkli cam çubuk olduğunu söyledi. İlk olarak Belgüzar Usta cam üfleme sanatını gösterdi. Şalümodan gelen alevde içi boş incecik bir cam çubuğu eritmeye başladı.(Eritme işlemi gerçekleştirilirken ısıyı cama eşit ölçüde dağıtmak ve tek bir tarafa akmasını önlemek için cam çubuğu 360 derece aynı hızda durmadan çevirmek gerekiyor.) Camın erime işlemi tamamlandıktan sonra Belgüzar Usta çubuğu istenilen ölçüye gelene kadar üfledi. Çok sert üflenmemesi gerektiğini söyleyen usta , daha sonra camın istediği şekli alabilmesi için el aletlerini kullandı.

 

   Belgüzar Usta ürününü bitirdikten sonra bana da deneme imkanı sundu. Küçük bir tüp yapmaya başladık.

 

 

   Cam tüpü hazır hale getirdikten sonra, Belgüzar Usta açıkta kalan ucu yine şalümonun ateşinde ısıtarak çelik çubuk yardımıyla tüpün keskin ucunu yok etti.

 



 

   

   Belgüzar Usta, üfleme cam aşamasını bitirdikten sonra bir de boncuk yapımını göstermeye başladı. Şalümodan gelen alevde renkli cam çubuğunu 360 derece aynı hızda çevirmeye başladı. Usta, cam eridiğinde, onu çelik çubuğa akıtmaya başladı. Bu işlemi yaparken çelik çubuğu da 360 derece aynı hızda çeviriyordu. Eriyen cam çelik çubuğa sarıldıktan sonra, çelik yüzey yardımıyla boncuk şekli verilmeye başlandı. Bu aşama bittikten sonra bir başka cam çubukla boncuk şekline gelen camın yüzeylerine noktalar konuldu.( Bu işlem de bitince, soğuması için kumun içine koyuluyormuş.)

 

 

 

   Belgüzar Usta, bütün ayrıntıları gösterdikten sonra, boncuk yapımını da denememe yardımcı oldu.

 

 

 

   Cam işiyle ilgili gereken bilgileri aldıktan ve keyifli cam denemelerimi bitirdikten sonra oradan ayrıldım.

   Gitmeye yakın bir binanın altında gördüğüm heykel yapımı beni oldukça meraklandırdığından, ertesi gün zanaatkarıyla da konuşmaya karar vererek günümü sonlandırdım.

 

  

 

 

 



 

GEZİ STAJI

   Stajın bugününde seramik takılar yapan Adnan Usta ile konuşup bu zanaat hakkında bilgi alacaktım. Karar verdiğim gibi Adnan Usta'nın küçük dükkanına gittim ve bilgi toplamaya başladım.

 

   Adnan Usta ile yaptığım röportajda, kendisine usta-çırak ilişkisini, takıları yaparken kullandığı malzemeleri ve uyguladığı yöntemleri hakkında bilgi edinebilmek üzere sorular yönelttim.

   Adnan Usta, öncelikle usta-çırak ilişkisinin olmadığını, takılarını tek başına yaptığını belirtti. Yaptığı işi anlatmaya geçtiğinde ilk olarak fimo hamuru kullandığını söyledi. (fimo hamuru: yumuşak olduğundan istenilen şekle kolayca girebilir, fırında sert hale getirilebilir. Aynı zamanda renkleri birbirine karışabilir olup, kuruma ve çatlama yapmaz. Kalıp alma, yontma, boyama gibi işlemleri de kaldırabilen bir özelliğe sahiptir.)

 

 

   Adnan usta, fimo hamurundaki renkler kullanıp, şekil verdikten sonra tasarıma göre ekstra yalnızca boncuk kullandığını söyledi. Kendisi kalıp kullanmadan şekil verdiğini ve hamuru bir takı için değil birden fazla üretebilmek için daha uzun yaptığını söyledi. Kullandığı malzemeden ötürü, fırına vermeden önce o hamuru istediği kalınlıkta kesip aynı modelden birden fazla üretebildiğini belirtti.

 

 

 

Adnan Usta'nın yaptığı takılardan bazı örnekler;

 

 



 







 

 

GEZİ STAJI

   Sıra Sanatçılar Çarşısı'nı gözlemlemeye gelmişti. Bu aşamada zanaatkarlara ve yaptıkları zanaatlere odaklanmayı amaçlamıştım. Sanatçılar Çarşısına geldiğimde, bir sürü zanaatkarın kendileri için ayrılmış olan bölümlerde çalıştıklarını gördüm. Gördüğüm görüntü şahaneydi. Her birini inceledikten sonra, ertesi günlerde hangileriyle stajımı gerçekleştirmek istediğime, zanaatkarlarla konuşarak onların işleri doğrultusunda stajımı yapmak üzere randevulaşarak oradan ayrıldım. Seçtiğim zanaatler, stajın başından beri istediğim cam işi ile hemen yanında bulunan seramikten yapılan takılardı.

 

GEZİ STAJI

   Gezi stajına devam ederken, başta Kadıköy'ü daha sonra ise Sanatçılar Çarşısını detaylı bir şekilde gözlemlemeyi amaçlıyordum.

   Kadıköy, hem deniz hem kara yolu hem de metro ile rahatlıkla ulaşılabilir bir ilçe olarak, İstanbul'un önemli bir yerleşim yeridir. Süreyya Operası, Haydarpaşa garı, Haldun Taner Sahnesi, Surp Levon Ermeni Kilisesi, Rum Ayia Triada Kilisesi özellikle turistik mekanlarına örnek olabilir. Kadıköy aynı zamanda tramvayı ile hem nostaljik olup hem de kendi içinde ulaşım sağlayarak herkesin olduğu gibi kendisinin de vazgeçilmezidir. Rıhtımı, Bahariye caddesini, Moda sahilini tramvayla gezebilir ve her birinin farklı güzelliklerini keşfedilebilirsiniz.

 

GEZİ STAJI 

Gezi stajı için kriterlerlerimiz;

-İncelenecek zanaatin -geleneksel olmak zorunda değil- aktarılabilir bir bilgi birikimi içermesi. 

-Zengin bir sürece sahip olması. Kendi maddi kültürünün olması -makinalar, el aletleri.

 

-Sürecin elle tutulur -tangible- bir çıktısının olması.

 

 

 Bizden istenenler;

 

-Gidilen yerin görsel ve yazılı olarak belgelenmesi. 

-İncelenen zanaatin bulunduğu bölgenin detaylı incelemesi (nerede yer alıyor, çevresinde neler var ve çevresi ile ilişkisi nasıl)

 

-Yapılan işin (zanaatin) malzeme ve onun da çevre ile olan ilişkisinin incelenmesi. Ör. Hammadde orada mı çıkıyor? Ya da o iş için gerekli bir malzeme/parça oralarda mı üretiliyor?

 

-Atölyenin detaylı bir şekilde belgelenmesi. Fotoğraf, video, metin. 

 

-Usta/Tasarımcı ile röportaj (soruların daha çok yaptığı işi anlatmaya yönelik olmasına çalışılmalı).

-Sürecin diyagramatik -fotoğraflar ile değil!- anlatımı -Hammaddeden ürüne + kullanılan alet ve makineler-.

 

-Ürün örnekleri

 

Gezi stajını yapmadan önce nasıl bir zanaat deneyimlemek istediğime karar vermek için küçük bir araştırma yaptım. İstediğim hem yer olarak birden fazla zanaatkarın bir arada bulunması hem de özellikle cam hakkında bir şeyler öğrenip, uygulamaktı. Bu yüzden, Kadıköy'de bulunan Sanatçılar Çarşısını seçmeye karar verdim.

 

 

Artık gezi stajına başlayabiliriiimm :)